Ο David Kolb δημοσίευσε το μοντέλο του για τα μαθησιακά στυλ το 1984 από το οποίο ανέπτυξε τον κατάλογο των μαθησιακών στυλ.

Η θεωρία της βιωματικής μάθησης του Kolb λειτουργεί σε δύο επίπεδα: έναν κύκλο μάθησης τεσσάρων σταδίων και τέσσερις διαφορετικούς τρόπους μάθησης. Μεγάλο μέρος της θεωρίας του Kolb ασχολείται με τις εσωτερικές γνωστικές διαδικασίες του μαθητή.

Ο Kolb δηλώνει ότι η μάθηση περιλαμβάνει την απόκτηση αφηρημένων εννοιών που μπορούν να εφαρμοστούν με ευελιξία σε μια σειρά από καταστάσεις. Στη θεωρία του Kolb, η ώθηση για την ανάπτυξη νέων εννοιών παρέχεται από νέες εμπειρίες.

«Η μάθηση είναι η διαδικασία από την οποία η γνώση δημιουργείται μέσω της μετατροπής της εμπειρίας»

Ο κύκλος της βιωματικής μάθησης

Η θεωρία βιωματικού στυλ μάθησης του Kolb αντιπροσωπεύεται συνήθως από έναν κύκλο μάθησης τεσσάρων σταδίων στον οποίο ο μαθητής «αγγίζει όλες τις βάσεις»:

1. Συγκεκριμένη Εμπειρία – (μια νέα εμπειρία ή κατάσταση αντιμετωπίζεται ή μια νέα ερμηνεία της υπάρχουσας εμπειρίας).
2. Αναστοχαστική Παρατήρηση της νέας εμπειρίας. (ιδιαίτερη σημασία έχουν οι ασυνέπειες μεταξύ εμπειρίας και κατανόησης).
3. Αφηρημένη Έννοια (η σκέψη δημιουργεί μια νέα ιδέα ή μια τροποποίηση μιας υπάρχουσας αφηρημένης έννοιας).
4. Ενεργής Πειραματισμός (ο μαθητευόμενος τις εφαρμόζει στον κόσμο γύρω του για να δει ποια είναι τα αποτελέσματα).

Η αποτελεσματική μάθηση παρατηρείται όταν ένα άτομο προοδεύει μέσα από έναν κύκλο τεσσάρων σταδίων: (1) έχοντας μια συγκεκριμένη εμπειρία ακολουθούμενη από (2) παρατήρηση και προβληματισμό σε αυτή την εμπειρία που οδηγεί σε (3) σχηματισμό αφηρημένων εννοιών (ανάλυση) και γενικεύσεων (συμπεράσματα) τα οποία στη συνέχεια (4) χρησιμοποιούνται για τη δοκιμή της υπόθεσης σε μελλοντικές καταστάσεις, με αποτέλεσμα νέες εμπειρίες.

Ο Kolb (1974) θεωρεί τη μάθηση ως μια ολοκληρωμένη διαδικασία με κάθε στάδιο να υποστηρίζει και να τροφοδοτεί εξίσου το επόμενο. Είναι δυνατόν να εισέλθετε στον κύκλο σε οποιοδήποτε στάδιο και να τον ακολουθήσετε μέσω της λογικής ακολουθίας του.

Ωστόσο, η αποτελεσματική μάθηση συντελείται μόνο όταν ο εκπαιδευόμενος μπορεί να εκτελέσει και τα τέσσερα στάδια του μοντέλου. Επομένως, κανένα στάδιο του κύκλου δεν είναι αποτελεσματικό ως διαδικασία μάθησης από μόνο του.

Μαθησιακά στυλ

Η θεωρία μάθησης του Kolb (1974) ορίζει τέσσερις ξεχωριστά στυλ μάθησης, τα οποία βασίζονται σε έναν κύκλο μάθησης τεσσάρων σταδίων (βλ. παραπάνω). Ο Kolb εξηγεί ότι διαφορετικοί άνθρωποι προτιμούν με φυσικό τρόπο ένα συγκεκριμένο διαφορετικό στυλ μάθησης. Διάφοροι παράγοντες επηρεάζουν το προτιμώμενο στυλ ενός ατόμου. Για παράδειγμα, το κοινωνικό περιβάλλον, οι εκπαιδευτικές εμπειρίες ή η βασική γνωστική δομή του ατόμου.

Οτιδήποτε επηρεάζει την επιλογή του στυλ, η ίδια η προτίμηση του μαθησιακού στυλ είναι στην πραγματικότητα το προϊόν δύο ζευγών μεταβλητών ή δύο ξεχωριστών «επιλογών» που κάνουμε, τις οποίες ο Kolb παρουσίασε ως γραμμές ενός άξονα, ο καθένας με «αντιφατικές» μορφές σε κάθε άκρο:

Μια τυπική παρουσίαση των δύο σταθερών του Kolb είναι ότι ο ανατολικός – δυτικός άξονας ονομάζεται Συνεχές Επεξεργασίας (πώς προσεγγίζουμε ένα έργο) και ο βόρειος – νότιος άξονας ονομάζεται Συνεχές Αντίληψης (η συναισθηματική ανταπόκρισή μας ή το πώς σκεφτόμαστε ή αισθανόμαστε γι’ αυτό).

Ο Kolb πίστευε ότι δεν μπορούμε να εκτελέσουμε και τις δύο μεταβλητές σε έναν άξονα ταυτόχρονα (π.χ. σκεφτόμαστε και αισθανόμαστε). Το μαθησιακό μας στυλ είναι προϊόν αυτών των δύο αποφάσεων επιλογής.

Είναι συχνά πιο εύκολο να δούμε την κατασκευή των μαθησιακών στυλ του Kolb με βάση ενός πίνακα δύο προς δύο. Κάθε στυλ μάθησης αντιπροσωπεύει ένα συνδυασμό δύο προτιμητέων στυλ. Ο πίνακας επισημαίνει επίσης την ορολογία του Kolb για τα τέσσερα στυλ μάθησης. αποκλίνοντα, αυτά που αφομοιώνονται, συγκλίνοντα και αυτά που διευκολύνουν:

Περιγραφές μαθησιακών στυλ

Η γνώση του στυλ μάθησης ενός ατόμου (και του δικού σας) επιτρέπει την μάθηση να προσανατολίζεται σύμφωνα με την προτιμώμενη μέθοδο. Τούτου λεχθέντος, ο καθένας ανταποκρίνεται και χρειάζεται το ερέθισμα όλων των τύπων μαθησιακών στυλ μέχρι έναν βαθμό ή άλλον – πρόκειται για τη χρήση έμφασης που ταιριάζει καλύτερα με τη δεδομένη κατάσταση και τις προτιμήσεις ενός μαθησιακού στυλ ενός ατόμου.

Ακολουθούν σύντομες περιγραφές των τεσσάρων στυλ μάθησης του Kolb:

«  Απόκλιση (αίσθηση και παρακολούθηση – CE/RO)

Αυτοί οι άνθρωποι μπορούν να δουν τα πράγματα από διαφορετικές οπτικές γωνίες. Είναι ευαίσθητοι. Προτιμούν να παρακολουθούν παρά να κάνουν, τείνοντας να συλλέγουν πληροφορίες και να χρησιμοποιούν τη φαντασία για να λύσουν προβλήματα. Είναι καλύτεροι στο να βλέπουν συγκεκριμένες καταστάσεις από πολλές διαφορετικές απόψεις.

Ο Kolb ονόμασε αυτό το στυλ «απόκλιση» επειδή αυτοί οι άνθρωποι αποδίδουν καλύτερα σε καταστάσεις που απαιτούν παραγωγή ιδεών, για παράδειγμα, η ιδεοθύελλα. Τα άτομα με αποκλίνοντα στυλ μάθησης έχουν ευρεία πολιτιστικά ενδιαφέροντα και τους αρέσει να συγκεντρώνουν πληροφορίες.

Ενδιαφέρονται για τους ανθρώπους, τείνουν να είναι ευφάνταστοι και συναισθηματικοί και τείνουν να είναι καλοί στις τέχνες. Οι άνθρωποι με αποκλίνοντα στυλ προτιμούν να εργάζονται σε ομάδες, να ακούν με ανοιχτό μυαλό και να λαμβάνουν προσωπικά ανατροφοδότηση.

«  Αφομοίωση (παρακολούθηση και σκέψη – AC/RO)

Η προτίμηση αφομοίωσης μάθησης περιλαμβάνει μια συνοπτική, λογική προσέγγιση. Οι ιδέες και οι έννοιες είναι πιο σημαντικές από τους ανθρώπους. Αυτοί οι άνθρωποι χρειάζονται μια σαφή εξήγηση παρά μια πρακτική ευκαιρία. Διακρίνονται για την κατανόηση ευρείας πληροφορίας και την οργάνωση της σε μια σαφή, λογική μορφή.

Οι άνθρωποι με ένα αφομοιωτικό στυλ μάθησης είναι λιγότερο επικεντρωμένοι στους ανθρώπους και ενδιαφέρονται περισσότερο για ιδέες και αφηρημένες έννοιες. Τα άτομα με αυτό το στυλ προσελκύονται περισσότερο από λογικά ολοκληρωμένες θεωρίες παρά από προσεγγίσεις που βασίζονται στην πρακτική αξία.

Αυτό το στυλ μάθησης είναι σημαντικό για την αποτελεσματικότητα σε επαγγέλματα πληροφόρησης και επιστήμης. Σε επίσημες καταστάσεις μάθησης, οι άνθρωποι με αυτό το στυλ προτιμούν αναγνώσεις, διαλέξεις, εξερεύνηση αναλυτικών μοντέλων και έχοντας χρόνο να σκέφτονται τα πράγματα.

«  Σύγκλιση (ενέργεια και σκέψη – AC/AE)

Τα άτομα με συγκλίνοντα μαθησιακό στυλ μπορούν να λύσουν προβλήματα και θα χρησιμοποιήσουν τη μάθησή τους για να βρουν λύσεις σε πρακτικά ζητήματα. Προτιμούν τεχνικά καθήκοντα και ασχολούνται λιγότερο με τους ανθρώπους και τις διαπροσωπικές πτυχές.

Οι άνθρωποι με συγκλίνοντα στυλ μάθησης είναι καλύτεροι στο να βρίσκουν πρακτικές χρήσεις για ιδέες και θεωρίες. Μπορούν να λύσουν προβλήματα και να λάβουν αποφάσεις βρίσκοντας λύσεις σε ερωτήσεις και προβλήματα.

Τα άτομα με συγκλίνοντα στυλ μάθησης προσελκύονται περισσότερο από τεχνικά καθήκοντα και προβλήματα παρά από κοινωνικά ή διαπροσωπικά θέματα. Ένα συγκλίνον στυλ μάθησης επιτρέπει εξειδικευμένες και τεχνολογικές ικανότητες. Τα άτομα με συγκλίνοντα στυλ επιθυμούν να πειραματιστούν με νέες ιδέες, να προσομοιώσουν και να εργαστούν με πρακτικές εφαρμογές.

«  Διευκόλυνση (ενέργεια και αίσθηση – CE/AE)

Το διευκολυντικό στυλ μάθησης είναι «πρακτικό» και στηρίζεται περισσότερο στο ένστικτο και παρά στη λογική. Αυτοί οι άνθρωποι χρησιμοποιούν την ανάλυση άλλων ανθρώπων και προτιμούν να ακολουθήσουν μια πρακτική και βιωματική προσέγγιση. Προσελκύονται από νέες προκλήσεις και εμπειρίες, καθώς και από την υλοποίηση σχεδίων.

Συνήθως ενεργούν με το ένστικτο και όχι με λογική ανάλυση. Τα άτομα με ένα διευκολυντικό στυλ μάθησης θα τείνουν να βασίζονται σε άλλους για πληροφορίες από το να κάνουν τη δική τους ανάλυση. Αυτό το στυλ μάθησης είναι εξαπλωμένο στον γενικό πληθυσμό.

Εκπαιδευτικές εισηγήσεις

Τα στάδια μάθησης και ο κύκλος του Kolb (1984) θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από τους δασκάλους για να αξιολογήσουν κριτικά τη μαθησιακή παροχή που είναι συνήθως διαθέσιμη στους μαθητές και να αναπτύξουν καταλληλότερες ευκαιρίες μάθησης.

Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι δραστηριότητες σχεδιάζονται και εκτελούνται με τρόπους που προσφέρουν σε κάθε μαθητή την ευκαιρία να ασχοληθεί με τον τρόπο που του ταιριάζει καλύτερα. Επίσης, τα άτομα μπορούν να βοηθηθούν για να μάθουν πιο αποτελεσματικά με τον προσδιορισμό των λιγότερο προτιμώμενων στυλ μάθησης και την ενδυνάμωσή τους μέσω της εφαρμογής του βιωματικού κύκλου μάθησης.

Ιδανικά, οι δραστηριότητες και το υλικό θα πρέπει να αναπτυχθούν με τρόπους που αξιοποιούν τις ικανότητες από κάθε στάδιο του βιωματικού κύκλου μάθησης και μεταφέρουν τους μαθητές σε όλη τη διαδικασία διαδοχικά.

source: McLeod, S. A. (2017). Kolb – learning styles. Retrieved from www.simplypsychology.org/learning-kolb.html

Find out your learning style by using Kolb’s learning style questionnaire.

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-Noncommercial-No Derivative Works 3.0 Unported License.

The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents which reflects the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.