Wat is een belanghebbende (stakeholder)? Meer specifiek: wat is een belanghebbende in het onderwijs?

Een belanghebbende: Een persoon, groep of organisatie die interesse of belang heeft in/bij in een organisatie.

Belanghebbenden kunnen de activiteiten, doelstellingen en het beleid van de organisatie beïnvloeden of daardoor worden beïnvloed. Enkele voorbeelden van belangrijke belanghebbenden zijn schuldeisers, bestuurders, werknemers, de overheid (en diens instanties), eigenaars (en diens instanties), eigenaars (aandeelhouders), leveranciers, vakbonden en de gemeenschap waaruit het bedrijf zijn middelen put.

‘In het onderwijs verwijst de term belanghebbende meestal naar iedereen die belang heeft bij het welzijn en het succes van een school en de leerlingen, waaronder bestuurders, leraren, medewerkers, ouders, gezinnen, gemeenschapsleden, lokale bedrijfsleiders en verkozen functionarissen zoals schoolbestuurders, gemeenteraadsleden en vertegenwoordigers van de staat.

Belanghebbenden kunnen ook collectieve entiteiten zijn zoals lokale bedrijven, organisaties, ondersteunende groepen, commissies, mediakanalen en culturele instellingen, naast organisaties die specifieke groepen vertegenwoordigen, zoals lerarenvakbonden, ouder- en docentenorganisaties, en verenigingen die leidinggevenden, directeuren, schoolbesturen of leraren in specifieke academische vakken vertegenwoordigen. Kort gezegd: belanghebbenden hebben een ‘belang’ (aandeel) in de school en de leerlingen, en dat kan een persoonlijk, professioneel, maatschappelijk of financieel belang zijn. Over het algemeen is het gebruik van belanghebbenden in het openbaar onderwijs gebaseerd op de erkenning dat scholen, als openbare instellingen die worden ondersteund door de staat en lokale belastinginkomsten, niet alleen deel uitmaken van en verantwoordelijk zijn voor de gemeenschappen die zij dienen, maar dat deze ook de plicht hebben om de bredere gemeenschap te betrekken bij belangrijke beslissingen over het bestuur, het functioneren of verbetering van de school.’ (De VERKLARENDE WOORDENLIJST VAN ONDERWIJSHERVORMINGEN is een uitgebreide onlinebron die veelgebruikte begrippen, concepten en strategieën voor het verbeteren van scholen beschrijft voor journalisten, ouders en leden van de gemeenschap.)

Op basis van bovenstaande tekst is de begeleiding van NEETs en de manier van werken met deze kwetsbare groep, bij uitstek een activiteit waarbij belanghebbenden een rol kunnen/moeten spelen. Het ontwikkelen van een netwerk van belanghebbenden is belangrijk om inzicht te krijgen in de instellingen, personen en groepen van de initiatief nemende organisatie.

Het idee van ‘belanghebbenden’ doorkruist veel concepten en strategieën op het gebied van onderwijshervorming, bijvoorbeeld leiderschapsteams, gedeeld leiderschap en EEN stem, waarin over het algemeen wordt gestreefd naar uitbreiding van het aantal mensen dat betrokken wordt bij belangrijke beslissingen in het kader van de organisatie, het functioneren en de academische wereld van een school. Gedeeld leiderschap houdt bijvoorbeeld in dat er leiderschapsrollen en besluitvormingskansen worden gecreëerd voor leraren, medewerkers, leerlingen, ouders en leden van de gemeenschap, en stem verwijst naar de mate waarin scholen rekening houden met de waarden, meningen, overtuigingen, perspectieven en culturele achtergronden van de mensen in hun gemeenschap. Belanghebbenden kunnen lid worden van een leiderschapsteam, leiderschapsverantwoordelijkheid op zich nemen in een school, of hun ideeën, perspectieven en meningen ‘verwoorden’ tijdens bijvoorbeeld gemeenschapsforums of vergaderingen van het schoolbestuur.

Hierbij is het belangrijk onderscheid te maken tussen fundamentele belanghebbenden voor de onderwijsorganisatie en belanghebbenden die maar een bescheiden rol spelen.

Een organisatie moet dus beslissen: wie zijn belangrijke belanghebbenden voor ons, wat gaan ze doen, hoe gaan ze dat doen en hoe houden we ze betrokken?

Maatregelen moeten worden getroffen om de betrokkenheid van de belanghebbenden te vergroten en een regelmatige overlegstructuur moet worden opgezet om de betrokkenheid van de belanghebbenden te behouden.

1. Bepaal een aanpak.
2. Ga op zoek naar goede praktijken.
3. Zoek naar koppelingen met bestaande regelingen.
4. Inventarisatie van stages bij bedrijven.
5. Benader relevante gemeentelijke en regionale instellingen voor ondersteuning.
6. Maak iemand verantwoordelijk voor deze activiteiten.
7. Maak iemand verantwoordelijk voor de verslaglegging.

Stakeholderanalyse

Zoals de term ‘stakeholderanalyse’ al zegt, maak je een overzicht van alle belanghebbenden rond de organisatie, je kijkt naar hun belangen en je vraagt je af op welke manier ze kunnen helpen en hoe je ze aangehaakt houdt. Op internet zijn veel analyse-instrumenten te vinden. Na dit analyseproces moet je beslissen: wie zijn de belangrijke belanghebbenden, wat gaan ze doen, hoe gaan ze dat doen en hoe houden we ze aangehaakt?

Maatregelen moeten worden getroffen om de betrokkenheid van de belanghebbenden te vergroten en een regelmatige overlegstructuur moet worden opgezet om de betrokkenheid van de belanghebbenden te behouden.

1. Bepaal een aanpak.
2. Ga op zoek naar goede praktijken.
3. Zoek naar koppelingen met bestaande regelingen.
4. Inventarisatie van stages bij bedrijven.
5. Benader relevante gemeentelijke en regionale instellingen voor ondersteuning.
6. Maak iemand verantwoordelijk voor deze activiteiten.
7. Maak iemand verantwoordelijk voor de verslaglegging.

Belanghebbenden in kaart brengen in vier stappen

1. Bepaal je belanghebbenden
2. Analyseer de belanghebbenden qua impact en invloed
3. Plan de communicatie met belanghebbenden en rapportage
4. Ga in gesprek met je belanghebbenden

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License

The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents which reflects the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.